Όταν πάτε τον σκύλο σας βόλτα, ξέρετε ότι θα σταματήσετε σε κάθε θάμνο, πυροσβεστικό κρουνό, κολόνα και κάθε άλλο «σημαδεμένο» αντικείμενο κατά μήκος της διαδρομής. Και αυτό γιατί τα σκυλιά έχουν εξαιρετικά ευαίσθητες μύτες, οι οποίες επεξεργάζονται συνεχώς πληροφορίες που αφήνουν άλλα σκυλιά της γειτονιάς ή πλάσματα που έχουν περάσει από τα ίδια μέρη πριν από εσάς.
Οι επιστήμονες λένε ότι η όσφρηση ενός σκύλου είναι από 10.000 έως 100.000 φορές πιο οξεία από την όσφρηση του ανθρώπου. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, οι σκύλοι είναι ιδανικοί για να εκπαιδεύονται να μυρίζουν βόμβες στα αεροδρόμια, να συμμετέχουν στην έρευνα και διάσωση αγνοούμενων, ακόμη και να εντοπίζουν ορισμένες ασθένειες, όπως τον διαβήτη και πιθανώς τον κορωνοϊό. Αλλά ακριβώς όπως κάθε άλλη από τις αισθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της όρασης, της ακοής ή της γεύσης, αυτή η αίσθηση της όσφρησης μπορεί να εξαφανιστεί για πολλούς λόγους. Εάν συμβεί αυτό, μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στον σκύλο.
Η ανοσμία – η απώλεια ή η μειωμένη ικανότητα όσφρησης – είναι ένα αρκετά κοινό σύμπτωμα που βιώνουν οι άνθρωποι με ασθένεια ή τραύμα. Το ακούσαμε πιο πρόσφατα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Όταν συμβαίνει, οι άνθρωποι συνήθως το αναφέρουν μόνοι τους. Δυστυχώς, όταν η ανοσμία συμβαίνει στα σκυλιά, αυτά δεν μπορούν να πουν στους ανθρώπους τους τι συμβαίνει. Αντίθετα, θα το δείξουν με την περίεργη συμπεριφορά τους όπως την ώρα του φαγητού, που μπορεί να προσπαθούν να το μυρίσουν το φαγητό τους πολλή ώρα (περισσότερη από το φυσιολογικό) ή να παίρνουν φαγητό με το στόμα τους κι ύστερα να φτύνουν ένα μέρος της μπουκιάς. Αν για παράδειγμα, πάρουν στο στόμα τους μια χούφτα κροκέτες οι οποίες είναι αναμεμειγμένες με κάποια άλλη τροφή, μπορεί να μην έχουν την ικανότητα να μυρίσουν από την αρχή αυτό που θέλουν να φάνε και να το επιλέξουν μέσα από το πιάτο τους, αλλά να το πάρουν μαζί με την τροφή που δεν επιθυμούν, την οποία θα την φτύσουν μετά κατά τη διάρκεια της μάσησης.
Θα σας δώσουμε ένα παράδειγμα για να γίνει περισσότερο κατανοητό. Μέσα στο μπολ του σκύλου έχουμε βάλει ξηρά τροφή (κροκέτες) με κάποια κομματάκια σαλάμι ανάμεσα. Συνήθως, ένας σκύλος με φυσιολογική όσφρηση, θα ξεδιαλύνει από την αρχή με τη μουσούδα του την τροφή που του αρέσει περισσότερο. Στην περίπτωσή μας, λογικά, είναι το σαλάμι. Με τη μουσούδα του, λοιπόν, ο σκύλος θα κάνει πέρα τις κροκέτες και θα επιλέγει το σαλάμι.
Όταν όμως ένας σκύλος έχει ανοσμία, τότε θα πάρει με το στόμα του μία μπουκιά που θα τα έχει όλα μαζί (κροκέτες και σαλάμι) και στην πορεία θα φτύσει όσες περισσότερες κροκέτες μπορεί για να φάει ως επί το πλείστον τα κομματάκια σαλάμι.
Υπάρχει κι η περίπτωση να χάσει ένας σκύλος την όσφρησή του μόνο στο ένα ρουθούνι. Και τότε είναι εξαιρετικά δύσκολο να διαγνωστεί η ανοσμία, γιατί μπορεί να μην παρουσιάσει μεγάλες αλλαγές στην συμπεριφορά του με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να το αντιληφθεί η οικογένεια που ζει μαζί του.
Σ’ εκείνα που είναι πιο εύκολο να αντιληφθεί ένας άνθρωπος το πρόβλημα αυτό είναι στα σκυλιά εργασίας. Γιατί αυτή είναι η “δουλειά” τους. Η όσφρηση. Κι όταν οι άνθρωποι που δουλεύουν μαζί με αυτά τα σκυλιά, όπως έναν αστυνομικό σκύλο ή έναν σκύλο διασώστη, δουν αλλαγές στη συμπεριφορά τους ή πολύ απλά δεν βρίσκουν εκείνα το αντικείμενο για το οποίο δουλεύουν, τότε το καταλαβαίνουν οι άνθρωποι ότι κάτι τρέχει με τη μύτη του σκύλου και γίνεται πιο εύκολα και περισσότερο γρήγορα η διάγνωση της ανοσμίας.
Τι προκαλεί όμως την ανοσμία; Προκαλείται από την ηλικία, από μια ασθένεια ή από κάποιο τραύμα;
Ένας λόγος είναι οι λοιμώξεις του βλεννογόνου της μύτης ή η εισπνοή χημικών ουσιών που μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης.
Η ρινική κοιλότητα ενός σκύλου (ή ο οσφρητικός λοβός) βρίσκεται ακριβώς πίσω από την ίδια τη μύτη. Σ’ εκείνο το σημείο, λοιπόν, υπάρχουν μικροσκοπικά νευρικά κύτταρα που συνδέονται απευθείας με τον εγκέφαλο. Οι σκύλοι έχουν έως και 300 εκατομμύρια οσφρητικούς υποδοχείς, ανάλογα με τη φυλή, σε σύγκριση με τους ανθρώπους οι οποίοι έχουν περίπου 6 εκατομμύρια.
Στους σκύλους, ο οσφρητικός λοβός είναι τεράστιος. Αν κοιτάξετε τον οσφρητικό λοβό ενός σκύλου σε σύγκριση με τον οσφρητικό λοβό ενός ανθρώπου, είναι τεράστια η διαφορά. Κι αυτό συμβαίνει διότι η όσφρηση του σκύλου είναι πολύ ανεπτυγμένη. Με αποτέλεσμα, οποιοδήποτε πρόβλημα δημιουργηθεί σε αυτή την περιοχή του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσει αλλοιωμένη όσφρηση. Έτσι, όγκοι του εγκεφάλου, εγκεφαλικά επεισόδια, τραύματα στο κεφάλι ή χτυπήματα μπορούν όλα αυτά να επηρεάσουν την αίσθηση της όσφρησης.
Μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Από τη στιγμή που ο κτηνίατρος γνωρίζει τι προκαλεί την ανοσμία, μπορεί συνήθως να αντιμετωπιστεί. Μια μόλυνση που προκαλείται από βακτήρια συνήθως αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά. Εάν το πρόβλημα σχετίζεται με τον εγκέφαλο, όπως ένας όγκος, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι μια επιλογή ή μπορούν να δοκιμάσουν ακτινοθεραπεία.
Η απώλεια όσφρησης είναι προσωρινή όταν προκαλείται από αλλεργική αντίδραση σε φάρμακα ή έκθεση σε χημικές ουσίες ή άλλους ερεθιστικούς παράγοντες και συνήθως υποχωρεί με τον καιρό, αν και κάποια απώλεια όσφρησης μπορεί να παραμείνει. Ωστόσο, οι ιογενείς λοιμώξεις που προκαλούν απώλεια όσφρησης θα μπορούσαν να γίνουν μόνιμες, ανάλογα με τον ιό που την προκαλεί.
Εάν είναι θέμα ηλικίας, τότε δεν υπάρχει θεραπεία γιατί όσο μεγαλώνει ένας σκύλος χάνει μέρος των αισθήσεών του ή φθίνουν, όπως γίνεται και με τον άνθρωπο.
20
20
