Θα σας πω ένα μυστικό….οι σκύλο – γονείς μου μού μιλάνε σα να ήμουν κι εγώ δίποδο σαν κι αυτούς! Πραγματικά! Δεν με πιστεύετε; Κι όμως. Και η σκύλο – μαμά μου αλλά και ο σκύλο- μπαμπάς μου πολλές φορές μου λένε διάφορα πέρα από τις γνωστές λέξεις που μου έχουν μάθει και να σαs πω και κάτι; Έχω την εντύπωση πως περιμένουν και απάντηση! Αλλά εγώ την μόνη απάντηση που μπορώ να τους δώσω είναι να κουνάω το κεφάλι μου δεξιά κι αριστερά και να τους κοιτάω στα μάτια με ένα βαθύ βλέμμα σα να τους λέω “είσαι το κέντρο του κόσμου και συμφωνώ σ’ ότι κι αν πεις”!
Όσοι δεν συμβιώνουν με έναν σκύλο όταν δουν κάποιον να μιλάει στον σκύλο του τον θεωρούν τρελό. Υπάρχει όμως ένας καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο στο Σικάγο, ο Nicholas Epley, ο οποίος διαφωνεί. Σε αντίθεση με όλους εκείνους που χλευάζουν όλους όσους αγαπούν και μιλούν στα σκυλιά τους, λέει πως το να μιλάει κάποιος στον σκύλο του είναι εντελώς φυσιολογικό κι επιπλέον δηλώνει έναν ανεπτυγμένο δείκτη ευφυίας.
Για όλους όσους δεν γνωρίζουν, ο Nicholas Epley ειδικεύεται στο φαινόμενο του ανθρωπομορφισμού και είναι ο πιο γνωστός και θεωρείται ο καλύτερος όλων στον κόσμο. Μελετά δηλαδή το φαινόμενο του ανθρώπου να έχει την τάση να αναθέτει ανθρώπινες σκέψεις, συναισθήματα ή χαρακτηριστικά σε οτιδήποτε μη ανθρώπινο ον ή αντικείμενο.
Ο ανθρωπομορφισμός είναι συχνό φαινόμενο στα παιδιά. Τα παιδιά διασκεδάζουν παίζοντας με κούκλες, παιχνίδια και φανταστικούς φίλους και πολλές φορές έχουν “διάλογο” μαζί τους. Αυτό είναι φυσιολογικό και βοηθά τα παιδιά να αναπτύσσουν την κοινωνικότητα τους που θα τα βοηθήσει στην ενήλικη ζωή τους.
Όλοι περιμένουν πως μεγαλώνοντας θα ξεπεράσουν αυτή την τάση αλλά για ορισμένους ανθρώπους δεν ισχύει. Υπάρχουν στιγμές που θα έχετε πιάσει τον εαυτό σας να παρακαλάτε το αμάξι σας να μην σας αφήσει στο επόμενο χιλιόμετρο γιατί βλέπετε πως είναι έτοιμο να μείνει από μπαταρία για παράδειγμα. Σωστά; Εκείνη τη στιγμή, χωρίς να το καταλάβετε, απευθύνεστε στο αυτοκίνητό σας σα να μιλάτε σε άνθρωπο. Ναι, ναι. Κι όμως έτσι είναι. Γιατί λοιπόν όταν κάποιος έχει πιο δεμένη σχέση με τον σκύλο του, περισσότερο εμπιστευτική, είναι τρελός για δέσιμο;
Όπως έχει γράψει σε ένα βιβλίο του ο Epley :
“Ο άνθρωπος ανέκαθεν έψαχνε να βρει κάτι ανθρώπινο σε αντικείμενα, σε ζώα ακόμη και σε θεότητες. Ο λαός πάντα έλεγε πως αν αυτό το χαρακτηριστικό το είχε κάποιος ενήλικας τότε αυτό ήταν σημάδι χαζομάρας και αγραμματοσύνης. Θεωρώ πως αυτή η άποψη είναι λανθασμένη. Αντιθέτως, όταν ένας άνθρωπος έχει αυτή την ικανότητα δεν είναι χαζός αλλά πολύ έξυπνος. “
Το ανθρώπινο μυαλό είναι προγραμματισμένο να ψάχνει τα πρόσωπα, και ιδιαίτερα τα μάτια, των άλλων για να αναγνωρίσει τα σημάδια της πραγματικής τους φύσης. Είναι μια ανθρώπινη ικανότητα που συμβάλλει στην επιβίωση. Πόσες φορές δεν έχετε πει “δεν μου αρέσει αυτός ο άνθρωπος” όταν συναντάτε για πρώτη φορά έναν άγνωστο και αργότερα μαθαίνετε πως ναι, ήταν επικίνδυνος;
Σύμφωνα με τον Epley, οι άνθρωποι είναι υπερευαίσθητοι με τα μάτια γιατί τα μάτια είναι, όπως λέει κι ο λαός, ο καθρέφτης της ψυχής. Μπορούν αν κοιτάξουν στα μάτια έναν άλλον να διαβάσουν την σκέψη του ή το μυαλό του και να νιώσουν αν είναι καλός ή κακός χαρακτήρας. Εκεί εξηγείται και η ανάγκη των ιδιοκτητών σκύλων να δίνουν ανθρώπινη “μορφή” στον σκύλο τους. Ποιος θα μπορούσε να αντισταθεί στα ολοστρόγγυλα κι αθώα μάτια ενός σκυλιού και να μην έχει την αυθόρμητη επιθυμία να του μιλήσει σαν να μιλάει σε άνθρωπο;
Ένα άλλο πολύ συνηθισμένο στοιχείο ανθρωπομορφισμού είναι το να δίνει όνομα κάποιος σε αντικείμενα που τους έχει ιδιαίτερη αδυναμία. Οι άνθρωποι το κάνουν αυτό ανά τους αιώνες. Μην ξεχνάτε τα ονόματα που δίνουν σε καράβια, σκάφη και βάρκες. Είναι φυσιολογικό να αναπτύσσουν μια σχέση γεμάτη συναισθήματα για αντικείμενα που παίζουν μεγάλο ρόλο στην καθημερινότητά τους.
Ο ανθρωπομορφισμός όσον αφορά τα ζώα είναι πιο πολύπλοκος. Οι επιστήμονες θεωρούν πως τα ζώα έχουν “grey minds” (“γκρι μυαλά”), εννοώντας πως το πιθανότερο είναι πως έχουν παρόμοιο μυαλό με τους ανθρώπους αλλά δεν μπορούν να το αποδείξουν ακόμα. Δεν υπάρχει ακόμα η ανάλογη τεχνολογία που να μπορεί να διαβάσει το μυαλό ενός σκύλου ή μιας γάτας, αλλά αυτός που έχει ζήσει με έναν σκύλο ή μια γάτα υποστηρίζει με σιγουριά πως ο συναισθηματικός κόσμος των ζώων είναι ίδιος με των ανθρώπων.
Όταν κάποιος αντιμετωπίζει τον σκύλο του ως ένα παρόμοιο ον με εκείνον, του συμπεριφέρεται και του μιλάει σαν να είναι άνθρωπος, τότε αυτό δηλώνει πως έχει μεγάλη νοητική ικανότητα. Είναι ένα σημάδι κοινωνικής εξυπνάδας κι όχι τρέλας ή χαζομάρας. Έτσι, την επόμενη φορά που θα μιλήσετε στον σκύλο σας και θα αναπτύσσετε “διάλογο” μαζί του και είναι κάποιος γνωστός σας δίπλα και σας κοροϊδέψει, πείτε του πως είστε σκάλες εξυπνότερος από εκείνον κι αυτό το δήλωσε μόλις τώρα η συμπεριφορά του απέναντί σας.